Eiwitten en Collageen: het belang voor een gezond bewegingsapparaat!

Het belang van een goed bewegingsapparaat

Je hebt in de vorige blog kunnen lezen hoe belangrijk beweging is voor onze gezondheid. De conclusies waren dat de conditie en zo ook de gezondheid van ons lichaam afhankelijk zijn van de mate waarin we het uitdagen en dat we voor energie moeten zorgen om adequaat te kunnen bewegen. Maar daarnaast is het van groot belang om een sterk en krachtig bewegingsapparaat te hebben en te behouden.

Ons bewegingsapparaat omvat alle lichaamsonderdelen die noodzakelijk zijn om te kunnen bewegen, met name alle spieren, gewrichten, bindweefselstructuren (banden en kapsels) en beenderen.

De belangrijkste bouwstenen van al deze lichaamsstructuren zijn de eiwitten. In deze blog ga ik in op het belang van eiwit en met name van collageen, het meest voorkomende eiwit in ons lichaam. Het lichaam heeft deze bouwstoffen voortdurend nodig om deze lichaamsonderdelen in goede vorm te houden.

Het belang van eiwit

Eiwitten worden ook proteïnen genoemd. Het woord Proteïne komt van het Griekse woord ‘prōtos’, wat ‘van primair belang’ betekent. Een terechte naam, aangezien eiwitten essentiële voedingstoffen voor elke lichaamscel en al het bindweefsel in je lichaam.

Eiwit is na water daarom dan ook het meest aanwezig in ons lichaam. Daarom zouden eiwitten ook voldoende moeten voorkomen in onze voeding. 

In het maag-darmkanaal worden eiwitten opgesplitst in hun bouwstenen, de aminozuren*, die vervolgens opgenomen en naar de cellen worden getransporteerd. Deze aminozuren worden door de cellen gebruikt en aaneengeregen tot alle eiwitten die het lichaam nodig heeft.

Er zijn 20 verschillende aminozuren die de bouwstenen vormen voor alle eiwitten die de cellen produceren. Negen daarvan kan het lichaam niet zelf aanmaken en vooral die moeten we daarom in voldoende mate met onze voeding binnenkrijgen.

Eiwitten zijn voor veel onderdelen en functies in het lichaam essentieel:

• bouwstoffen voor het gehele lichaam,
• structuur van het skelet, gewrichten en kraakbeen,
• pezen en spieropbouw,
• samentrekking en ontspanning van de spieren, 
• enzymen die onze voeding verteren,
• enzymen die de opbouw, afbraak en ombouw van ons lichaam rangschikken,
• hormonen die een regulerende functie hebben in ons lichaam,
• antilichamen die ons beschermen tegen bacteriën en virussen,
• bloedtransport,
• transport in- en uit de cellen,
• als energiebron.

* Aminozuren: de 20 bouwstenen van eiwitten. Aminozuren in de eiwitten zijn als parels van verschillende groottes en kleuren die een ketting vormen. Elk eiwit heeft zijn eigen specifieke volgorde van aminozuren.

Het belang van collageen

Het belangrijkste eiwit voor de stevigheid en flexibiliteit van ons lichaam is collageen. 

Collageen is een speciale vorm van eiwit omdat het zorgt voor het flexibele en stevige netwerk van ons lichaam en met name van onze huid, gewrichten, kraakbeen, pezen, beenderen, tanden, aders en spieren.

Collageen is het belangrijkste eiwit van ons bindweefsel en is daarmee ook het meest voorkomende eiwit in ons lichaam. Zo’n 25 tot 35% van al het eiwit is collageen.

Daarom is het belangrijk voldoende bouwstenen (aminozuren) voor collageen met de voeding binnen te krijgen. Collageen heeft zijn uitzonderlijke eigenschappen te danken aan een heel bijzondere opbouw omdat het vooral bestaat uit drie specifieke aminozuren*.

Collageen wordt voornamelijk aangetroffen in weefsels zoals het skelet, kraakbeen, pezen, ligamenten en huid, maar ook in het hoornvlies, bloedvaten, darmen, tussenwervelschijven, de tanden, het haar en de nagels.

Daarnaast is collageen verantwoordelijk voor de structurele ondersteuning van alle spiervezels. Het vormt daarom circa 6% van het gewicht van ons skeletspierweefsel. 

Ook het deel van het hart, dat de vier hartkleppen en de tussenschotten omvat, bestaat voor een groot deel uit collageen.

Collageen van goede kwaliteit zorgt voor een jeugdig en flexibel lichaam. Als je jong bent is de aanmaak van collageen optimaal, maar vanaf je dertigste levensjaar gaat deze aanmaak achteruit. Maar wat je leeftijd ook is, het belangrijkste is dat het lichaam de bouwstenen nodig heeft om collageen aan te maken en voldoende vitaminen en mineralen om de kwaliteit ervan te waarborgen.

In ons lichaam komen verschillende typen van collageen voor. Meer dan 90% van het collageen in het menselijk lichaam is collageen van type I. Daarnaast zijn vooral ook typen II, III, V en X van aanwezig.

De naam collageen komt van het Griekse κόλλα (kólla), dat “lijm” betekent, en het achtervoegsel -γέν,-gen, dat “produceren” betekent.

* Glycine, proline en hydroxyproline

Belang van vitaminen en mineralen voor kwalitatieve collageen

De aanmaak van kwalitatieve collageen is mede afhankelijk van vitaminen en mineralen. Vitamine A, B1, B2, B3, B5, B6, biotine, foliumzuur, vitamine D3, E, K2, zink, koper en mangaan hebben allemaal hun rol bij de aanmaak van kwalitatief collageen. Maar veruit de belangrijkste rol is weggelegd voor vitamine C.

Voor de aanmaak van collageen is dus veel vitamine C nodig. Er is een stap in de aanmaak van collageen waarin enzymen werkzaam zijn die veel vitamine C nodig hebben om hun werk te kunnen doen. Als door een tekort aan vitamine C deze stap niet goed verloopt, zal de aanmaak van collageen niet goed verlopen.

Langdurig tekort aan vitamine C kan daarom grote gevolgen hebben voor de structuur en het functioneren van het lichaam, omdat het collageen verzwakt. Alle lichaamsonderdelen waar collageen van primair belang zullen er onder lijden, dus ook ons bewegingsapparaat. 

Een extreem vitamine C tekort leidde vroeger zelfs tot de dodelijke ‘ziekte’ scheurbuik. Wanneer schepen lang op zee waren en de zeelieden lange tijd geen groente en fruit aten, overleden velen van hen aan interne bloedingen. Door het verzwakte collageen werden de wanden van de bloedvaten ook zwak en konden er interne bloedingen ontstaan. In feite bloedde deze zeelieden dood. 

Het is dus belangrijk om waakzaam te zijn voor symptomen van een tekort aan vitamine C (en beginnende scheurbuik). Onder andere zwellingen en bloedingen van het tandvlees, kleine puntvormige bloedingen in de huid, vooral in de onderbenen, maar ook slappe, stijve en pijnlijke ledematen kunnen wijzen op tekorten. Om dit te voorkomen is het belangrijk dagelijks voldoende vitamine C te nemen.

Het is dus essentieel voor de kwaliteit van het collageen in je lichaam om voldoende vitamine C te nemen. Je hebt dagelijks minimaal 40 mg per kilogram lichaamsgewicht aan vitamine C nodig. Dus als je je gewicht vermenigvuldigt met 40, dan weet je hoeveel milligram je dadelijks nodig hebt.

Ondersteun je bewegingsapparaat

Voor goede lichaamsbeweging waar we tot op hoge leeftijd optimaal van kunnen genieten is een sterk en gezond bewegingsapparaat noodzakelijk. Eiwitten spelen hier een essentiële rol in.

Het is daarom van groot belang om ons lichaam elke dag rijkelijk te voorzien van deze belangrijke bouwstoffen en uitstekende energiebronnen.Sommige eiwitten zijn gedurende 24 uur actief, worden dan afgebroken en vervolgens opnieuw opgebouwd.

Eiwitshakes met collageen kunnen daarbij een mooie aanvulling zijn op onze dagelijkse voeding. Eiwitten met de hoogste biologische waarde zijn wei-eiwitten, omdat het alle essentiële aminozuren bevat in dezelfde verhouding als in het lichaam. Als het daarnaast ook nog eens is aangevuld met de belangrijkste types collageen, zorg je ervoor dat je lichaam alle bouwstenen krijgt om het bewegingsapparaat en talloze andere weefsels in topconditie te houden. 

Vitaminen en mineralen spelen bij de aanmaak van eiwitten en collageen een essentiële rol is. Daarom is een dagelijkse inname van een optimale balans en juiste hoeveelheid aan vitaminen en mineralen cruciaal voor het verkrijgen en behouden van een lichaam dat in topconditie is.