De belangrijkste vragen over vitamine C

Wat is vitamine C?

Het menselijk lichaam maakt helaas geen vitamine C aan. Dit onvermogen deelt de mens met mensapen, cavia’s, vleerhonden, beenvissen en bepaalde zangvogels.

Planten en de meeste gewervelde dieren hebben daarentegen wel het vermogen om hun eigen vitamine C aan te maken. Omdat wij het niet aanmaken zullen we de vitamine C met de voeding binnen moeten krijgen. Cijfers laten echter zien dat de hoeveelheid vitamine C in onze voeding drastisch is teruggelopen.

Wanneer we niet voldoende vitamine C binnenkrijgen, kunnen er tekorten ontstaan.

Scheurbuik: meest extreme vorm van tekort aan vitamine C
We kennen vitamine C over het algemeen in relatie tot de ‘ziekte’ scheurbuik, waar zeelieden in de voorgaande eeuwen in grote aantallen aan bezweken. Scheurbuik ontstaat wanneer de wanden van aders geen weerstand meer kunnen bieden aan de voortdurende hartslagen. Wanneer deze aderen verzwakt zijn, kunnen ze scheuren onder druk van het stromende bloed en kan het bloed er uitlopen. Zeelieden die lange tijd op zee waren, verzwakte hierdoor zodanig dat ze uiteindelijk overleden aan deze interne bloedingen.

Uiteindelijk is ontdekt dat een gebrek aan vitamine C de oorzaak was van deze ‘ziekte’, waardoor scheurbuik volledig voorkomen kan worden. Gelukkig komt scheurbuik in deze vorm tegenwoordig dan ook niet meer voor. Wat echter wel belangrijk is om te realiseren, is dat scheurbuik de meest extreme vorm van een vitamine-C-tekort is. We kunnen evengoed tekorten hebben zonder aan scheurbuik te lijden.

Tussen scheurbuik en een goed functionerend lichaam gaapt een enorme kloof. Tussen de hoeveelheid vitamine C die nodig is om scheurbuik te voorkomen en de hoeveelheid die nodig is voor een goed werkend lichaam gaapt eveneens een grote kloof.

“Wat vitamine C betreft, voelde ik vanaf het begin dat de medische wereld de publieke opinie misleidde. De dokters zeiden immers dat wanneer er in voeding geen vitamine C zit, scheurbuik optreedt.
Wanneer er geen scheurbuik optreedt, dan is alles in orde. Ik geloof dat dat een ernstige vergissing is. Scheurbuik is niet het eerste symptoom van een tekort aan vitamine C. Scheurbuik is het teken van de laatste instorting van het lichaam. Er is een grote kloof tussen scheurbuik en een gezonde toestand.”

Albert Szent-Györgyi
Nobelprijswinnaar

De rol van vitamine C bij collageenvorming

Collageen is het meest voorkomende eiwit in ons lichaam en wordt aangemaakt door je lichaamscellen. Zo’n 30 tot 40% van al het eiwit in ons lichaam is collageen. Dit eiwit is zeer sterk en kan een grote belasting dragen en is daarom belangrijk in elk weefsel dat zowel stevig als elastisch moet zijn. De sterke hydraterende werking van collageen bepaalt voor een groot deel de elasticiteit van de weefsels. De hoeveelheid en kwaliteit van dit collageen bepaalt dus voor een groot deel onze gezondheid.

Je vindt collageen onder andere terug in de:

• huid,

• wanden van de bloedvaten,

• botten,

• tanden,

• gewrichten,

• pezen,

• tussenwervelschijven.

Hoe meer collageen in het lichaam des te steviger en elastischer de weefsels zijn.

Collageen is voor deze weefsels een belangrijke bouwsteen met een driedimensionale spiraalvormige structuur. Om collageen op te bouwen en te onderhouden is veel vitamine C nodig. Wanneer het lichaam onvoldoende vitamine C binnenkrijgt, wordt het collageen zwakker.

Naarmate je lichaam ouder wordt, neemt het vermogen van je cellen om collageen aan te maken af. Jonge, sportieve en flexibele mensen hebben de grootste hoeveelheid collageen in hun lichaam. Dit kan wel oplopen tot zo’n 7% van het lichaam. Wanneer het lichaam in een minder goede conditie verkeerd kan het collageengehalte teruggelopen zijn tot 4 á 5 %.

Het lichaam is dan zwakker, minder flexibel en oogt ouder.

Een lager collageengehalte door veroudering heeft daarom een negatief effect op de gezondheid van de hierboven genoemde weefsels.

Dit verklaart ook een groot aantal van de volgende toegestane gezondheidsclaims voor vitamine C:

• is van belang voor en goede conditie van de bloedvaten,

• ondersteunt het behoud van een sterke vaatwand,

• is goed voor het skelet,

• speelt een rol bij de botaanmaak,

• draagt bij aan de instandhouding van sterke botten,

• is belangrijk voor het kraakbeen,

• is goed voor de aanmaak en opbouw van kraakbeen,

• is belangrijk voor de huid,

• helpt bij de verzorging van de huid van binnen uit,

• draagt bij aan een sterk gebit,

• is van belang voor de opbouw van sterke tanden,

• is belangrijk voor het tandvlees.

De rol van vitamine C bij onze weerstand

Normaal gesproken krijgen ziekteverwekkers geen kans om infecties te veroorzaken. Infectieziektes kunnen enkel een bedreiging voor ons vormen wanneer de weerstand van het lichaam verzwakt is.

Als we zorgen voor een goede levensstijl dan kunnen we onze weerstand op een adequaat peil houden. Alle vitaminen en mineralen spelen een belangrijke rol bij de normale werking van onze weerstand.

Vitamine C is wel de bekendste vitamine voor de ondersteuning van onze weerstand. Een slechte levensstijl en de daaruit voortkomende tekorten kunnen zware klappen toebrengen aan onze weerstand. De witte bloedcellen, de soldaten van onze afweer, kunnen dan niet meer goed functioneren. Deze witte bloedcellen spelen een zeer belangrijke rol bij de weerstand van ons lichaam en kunnen schadelijke stoffen en ziekteverwekkers herkennen en onschadelijk maken. Witte bloedcellen hebben veel vitamine C nodig om hun functie goed uit te kunnen oefenen. De vitamine C wordt onder andere opgebruikt om afweerstoffen (antilichamen) aan te maken. Daarom kan in het geval van een infectie in het lichaam, de behoefte aan vitamine C enorm toenemen.

Op het gebied van het immuunsysteem zijn de volgende gezondheidsclaims toegestaan

Vitamine C

• heeft een positieve invloed op het immuunsysteem,

• ondersteunt de afweer van het lichaam,

• geeft meer weerstand bij lichamelijke inspanning,

• stimuleert het immuunsysteem tijdens en na fysieke inspanning.

Hoeveel vitamine C hebben we dagelijks nodig?

Scheurbuik kan worden vermeden door dagelijks 60 tot 80 mg vitamine C te nemen. Dit komt overeen met de ‘aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH)’, die in Nederland 70 mg is.

Ons lichaam heeft echter een veelvoud hiervan nodig om goed te kunnen functioneren. Op basis van wat dieren aan hoeveelheden aanmaken, hebben we een goed beeld kunnen krijgen van wat ons lichaam echt nodig heeft aan vitamine C. Mensen zijn, samen met nog een paar dieren, niet in staat om vitamine C aan te maken. De meeste dieren, waaronder geiten, maken wel vitamine C aan.
Omgerekend naar een menselijk lichaam van 70 kilo produceert een geit zo’n 13 tot 14 gram vitamine C per dag. Dat is dus 14/0,07 = 200 maal meer dan wat voor de mens aanbevolen wordt in de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid.

Ook de cavia, die vaak als huisdier gehouden wordt, maakt zelf geen vitamine C aan. Een dierenarts adviseert om de cavia dagelijks 40 tot 80 mg vitamine C te geven, terwijl een cavia slechts ongeveer een kilo weegt. Dus dat is 40 tot 80 mg per kilogram lichaamsgewicht.

De mens zou volgens de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid 70 mg per dag nodig hebben. Bij een gemiddeld gewicht van 70 kg, zou dat dus neerkomen op luttele 1 mg per kilogram lichaamsgewicht. Het is duidelijk dat er hier iets niet klopt en dat de mens dagelijks veel grotere hoeveelheden vitamine C nodig heeft dan de ADH aangeeft.

Het is logisch dat de mens ook dagelijks minimaal 40 mg Vitamine C per kilogram lichaamsgewicht nodig heeft. Dus je vermenigvuldigt je gewicht met 40 en dan heb je het aantal milligram vitamine C dat je lichaam per dag minimaal nodig heeft. Dit is het minimum dat je lichaam nodig heeft in normale gezonde omstandigheden. Van vitamine C kan je ook zonder problemen grotere hoeveelheden nemen, zonder de balans van de andere vitaminen en mineralen in de war te gooien.

Wat ondersteunt de werking van vitamine C?

De gunstige biologische werking van vitamine C heeft vooral te maken met de juiste hoeveelheid. Er zijn echter verschillende vormen van vitamine C zoals L-ascorbinezuur, calciumascorbaat, en ascorbylpalmitaat, die elkaars werking kunnen versterken.

Talloze andere vitaminen en mineralen werken als een team samen met vitamine C in de vele processen. Daarom is het van belang om de vitamine C te nemen in een optimale balans met alle andere vitaminen, mineralen en spoorelementen. Daarnaast wordt de opname en werking van vitamine C positief beïnvloed door natuurlijke voedingsstoffen zoals bioflavonoïden, rutine, acerola en rozenbottel.

Kan je teveel vitamine C nemen?

Er is absoluut geen reden om je zorgen te maken over wat er gebeurt wanneer we een grotere hoeveelheid vitamine C innemen. Adelle Davis, een bekende Amerikaanse voedingsdeskundige, schreef dat “zelfs heel grote hoeveelheden van deze vitamine geheel onschadelijk zijn.” Een teveel aan vitamine C wordt namelijk gewoon met de urine uitgescheiden, en dit gebeurt pas wanneer het lichaam voldoende heeft om alle weefsels te verzadigen. Daarnaast zal het lichaam als alle weefsels verzadigd zijn, geen vitamine C meer opnemen in de darmen.

Het overschot zal achterblijven in de darmen en zal dan een dunne ontlasting of diarree veroorzaken. Dit laat enerzijds zien dat er absoluut geen reden is om ons zorgen te maken over wat er gebeurt wanneer we een grotere hoeveelheid vitamine C innemen.Anderzijds is dit interessant omdat hiermee bepaald kan worden hoeveel vitamine C het lichaam noodzakelijk acht om op te nemen in diverse omstandigheden.

Een onderzoek, dat 14 jaar lang uitgevoerd werd op meer dan tienduizend mensen, toonde aan dat het darmstelsel de volgende hoeveelheid vitamine C kan verdragen, zonder dat het leidt tot diarree:

• bij gezonde mensen 10 à 15 gram (10.000 – 15.000 mg)

• bij mensen met een verkoudheid al 30 tot 60 gram (30.000 tot 60.000 mg)

• bij ernstige infecties loopt het zelfs op tot meer dan 200 gram (200.000 mg)

Dit is interessant omdat het laat zien hoeveel vitaminen het lichaam noodzakelijk acht om op te nemen.