Het gevaar van een zittend bestaan

Een zittend bestaan

We zijn als mens altijd op zoek om het leven gemakkelijker en minder zwaar te maken. Onze huidige samenleving is doorspekt van talloze technologische hoogstandjes en uitvindingen die ervoor zorgen dat we ons nog nauwelijks hoeven in te spannen, zowel fysiek als mentaal.

We hebben auto’s, treinen, brommers, mobiele telefoons, magnetrons, televisies, computers, stofzuigers en allerlei andere apparatuur die weinig lichamelijke inspanning vereisen om ze te bedienen. De vindingrijkheid van de mens leidt voortdurend tot nieuwe ontwikkelingen en uitvindingen die ons leven aangenamer en gemakkelijker hebben gemaakt.

Talloze daarvan hebben bijgedragen aan een grotere productiviteit, meer kennis, een hogere levensstandaard en meer mogelijkheden tot ontspanning. Veel van deze ontwikkelingen hebben er echter ook voor gezorgd dat we ons minder hoeven in te spannen, zowel fysiek als mentaal.

Deze ontwikkelingen komen zelfs steeds meer in een stroomversnelling met alsmaar betere computers, artificial intelligence, robots, autonoom rijdende auto’s, enzovoort, allemaal uitvindingen die ons leven steeds makkelijker zullen gaan maken.

Dit is enerzijds prachtig omdat dit de mogelijkheid schept ons op allerlei vlakken meer te ontwikkelen, maar anderzijds kan het ook ten koste gaan van onze fysieke en mentale vermogens. Dit geldt niet alleen voor volwassenen, maar helaas ook voor kinderen. Terwijl kinderen vroeger altijd buiten aan het spelen en sporten waren, vind je hen nu vooral terug aan de mobiele telefoon, computerspelletjes en aan de buis gekluisterd. Onderzoek* heeft uitgewezen dat Nederlanders gemiddeld per werkdag gemiddeld 9,1 uur zitten. In het weekend zitten we een uur minder.

Dit alles heeft ervoor gezorgd dat steeds meer mensen minder lichaamsbeweging krijgen en een zittend bestaan leiden. Veel onderzoek heeft duidelijk gemaakt dat een zittend bestaan onze gezondheid ernstig kan schaden en kan zorgen voor onder andere obesitas, diabetes 2, depressieve symptomen, hart-en vaatziekten en een korter bestaan. Studies hebben aangetoond dat meer dan een kwart van de wereldbevolking te weinig lichaamsbeweging heeft. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is te weinig lichaamsbeweging inmiddels de op drie na meest voorkomende doodsoorzaak. Inactiviteit is een ware sluipmoordenaar voor onze gezondheid.

* bron: alles over sport https://www.allesoversport.nl/thema/beweegstimulering/hoeveel-moet-je-bewegen-volgens-de-beweegrichtlijnen/]

Het lichaam heeft zich over miljarden jaren ontwikkeld

Het menselijk lichaam is een levend organisme dat zich over talloze miljarden jaren heeft ontwikkeld tot wat het vandaag is. Het doel van het lichaam is om zo goed mogelijk voort te bestaan. Het lichaam heeft zich daarom altijd aangepast aan en geleerd van de uitdagingen waar het mee te maken had.

Het lichaam heeft spieren om arbeid te kunnen verrichten, te vechten, te vluchten en zich voort te planten. Het immuunsysteem is opgebouwd door de voortdurende uitdagingen van allerlei virussen, bacteriën, gifstoffen en de afbraakproducten. De hersenen en het zenuwstelsel zijn ontwikkeld om controle over het lichaam te kunnen uitvoeren, om signalen te ontvangen en pijn en stress te geleiden. Daarnaast heeft het lichaam ook het vermogen ontwikkeld om via de spijsvertering en de stofwisseling in de cellen, voeding en zuurstof om te zetten in energie.

De fysieke samenstelling, structuur, opbouw, functies en omvang zijn allemaal het gevolg van de uitdagingen waar het lichaam over al die tijd mee te maken heeft gehad. Zo heeft het lichaam zich tot een zeer vernuftig, complex maar uitermate bruikbaar organisme ontwikkeld wat ons nu in staat stelt om de uitdagingen van het leven aan te kunnen.

Wat we ons vaak niet voldoende realiseren is dat we onze huidige fysieke conditie alleen maar kunnen handhaven als we het lichaam voldoende blijven uitdagen.

Uitdagingen weggenomen

Het lichaam is tot heel veel in staat, veel meer dan we ons vaak realiseren, maar als we het lichaam niet uitdagen wordt het alsmaar luier en zwakker.

Door gebruik te maken van alle gemakken die de mens nu voorhanden heeft, hoeven we fysiek en mentaal niet zo veel meer te doen. We nemen de auto, de lift in gebouwen, werken met en staren lange tijd naar computers en veel mensen kijken liever naar sport dan dat ze er zelf actief aan deelnemen. Zelfs voor kleinere afstanden gebruiken we de auto terwijl we ook zouden kunnen lopen of fietsen. En als er een virus rondwaart wordt er gekozen voor lockdowns en vaccins in plaats van het immuunsysteem uit te dagen en te versterken. Door dit alles gaan we de uitdagingen voor het lichaam uit de weg en is er steeds minder fysieke en mentale inspanning en weerstand vereist.

Het lichaam heeft zich juist ontwikkeld als gevolg van uitdagingen, maar heeft deze ook in het hier en nu nodig om zich te kunnen handhaven. Als het lichaam minder uitdagingen heeft, zal het zich daaraan gaan aanpassen. Als we onze spieren niet meer gebruiken, nemen ze in omvang af en worden ze steeds slapper. Onderzoek wees uit dat we elke tien jaar 3 tot 8% van onze totale spiermassa verliezen, meer lichaamsvet aanmaken en een steeds trager werkende stofwisseling krijgen als we fysiek niet actief zijn. Alle organen, processen en systemen in het lichaam ondervinden nadelige gevolgen als we fysiek niet actief zijn.

We kunnen dus stellen dat de conditie en gezondheid van ons lichaam afhankelijk is van de mate waarin we het uitdagen. De keuzes die je maakt ten aanzien van je levensstijl zijn daarom allesbepalend voor de conditie van je lichaam.

Bewegen is essentieel voor onze gezondheid

Als we er een goede levensstijl op na houden, die bij ons lichaam past, kunnen we veel eisen van ons lichaam. We zien dat bij topsporters, die hun leven zo inrichten dat ze het maximale uit hun lichaam kunnen halen. Zij verkeren dan ook in een goede conditie en gezondheid. Door het lichaam uit te dagen wordt het alleen maar sterker en kunnen we ziekten voorkomen. Alle organen en processen in het lichaam hebben voordeel van het bewegen en we zullen ons steeds beter gaan voelen.

Lichamelijke inspanning zal ook de invloed van dagelijkse stress verminderen. Als we gestrest zijn maakt ons lichaam het stresshormoon (cortisol) aan. Dit hormoon zorgt ervoor dat we dik worden, vooral in de onderbuik en heupen. Maar het zorgt er ook voor dat we slecht slapen. Juist door te bewegen en te sporten wordt cortisol in de lever opgeruimd en zal de stress afnemen en de slaap verbeteren.

Uit onderzoek blijkt dat lichamelijke fitheid de beste voorspeller is van de levensverwachting en levensduur. Vandaar dat het op peil houden van je lichamelijke fitheid sterk bijdraagt aan je algehele gezondheid. Sport leidt daarnaast ook tot meer welzijn en plezier.

Hoe te beginnen met (meer) bewegen

Het werkt niet om van de ene op de andere dag flink te gaan sporten en bewegen. Je moet het stap voor stap opbouwen op basis van de beschikbare energie en het herstelvermogen van je lichaam. Je hebt eerst meer energie nodig voordat je die kunt gaan verbruiken. De manier om meer te bewegen en meer energie te genereren is door je gehele levensstijl stap voor stap te verbeteren.

Als je direct begint met sporten terwijl je je energie nog niet hersteld hebt, leidt dat tot onnodige mislukkingen en dat komt de motivatie niet ten goede. Als je lange tijd te weinig hebt bewogen en een zittend bestaan hebt geleid kun je niet verwachten dat je direct een marathon kan lopen.

Om meer energie te genereren heb je betere brandstof nodig in de vorm van goede en gezonde voeding. Door te kiezen voor voeding met meer eiwitten (vlees, vis, kaas, eieren) en (veel) minder geraffineerde koolhydraten (brood, koekjes, pasta, rijst, aardappelen, zoete deserts) kan je al binnen enkele dagen meer energie ervaren. Als je dit combineert met het drinken van genoeg water en je je voedingspatroon aanvult met krachtige vitaminen en mineralen, kan je genoeg energie creëren om met lichte oefeningen en beweging te beginnen. Ook hiermee genereer je meer energie.

Het helpt om ’s morgens met een stevig ontbijt te beginnen om de stofwisseling, die gedurende de nacht op een lager pitje heeft gestaan, aan te zwengelen. Deze energie kun je dan gebruiken om te bewegen.

Zodra je deze extra energie hebt zul je ook steeds meer de behoefte gaan voelen om te bewegen en steeds meer zin krijgen om te sporten.

Wat is goede beweging en sport?

Het doel is om het patroon van een zittend bestaan te doorbreken. Daarom zou je van beweging en sport een vast onderdeel moeten maken van je dagelijkse en wekelijkse routine. Maar zoals hierboven beschreven is het belangrijk om het stap voor stap op te bouwen parallel aan een verbeterde levensstijl.

Een groot wetenschappelijke analyse*, waar in totaal ruim tweehonderdduizend mensen bij betrokken waren, heeft overduidelijk aangetoond dat hoe meer je loopt, hoe beter het is voor je gezondheid. Zelfs als mensen 20.000 stappen per dag liepen, bleven de gezondheidsvoordelen toenemen. Ze hadden nog geen bovengrens gevonden. Er werd ontdekt dat dit gold voor zowel mannen als vrouwen, ongeacht leeftijd.

Het onderzoek wees verder uit dat het risico om te overlijden aan hart- en vaatziekten al vanaf zo’n 2.500 stappen per dag vermindert en het risico om door een andere doodsoorzaak te overlijden al vanaf 4.000 stappen zal verminderen. Dus er zijn al snel gezondheidsvoordelen te behalen.

In een andere studie waar 116.000 volwassenen aan deelnamen, werd vastgesteld dat mensen die zich 150 tot 300 minuten per week intensief inspande of 300 tot 600 minuten matig intensief inspande, of een mix van beide, de minste kans op vroegtijdig overlijden hebben. Dit komt dus neer op zo’n 2,5 tot 5 uur per week intensief sporten of 5 tot 10 uur per week matig intensief bewegen.

Onder matige beweging valt onder meer:

• wandelen,

• fietsen,

• rustig zwemmen,

• wat zwaarder huishoudelijk werk,

• werken in de tuin, zoals grasmaaien.

Onder intensieve beweging valt onder meer:

• joggen,

• voetballen,

• hockey,

• squash,

• tennis,

• hoog tempo baantjes trekken in het zwembad,

• basketballen,

• kickboksen.

* bron: The association between daily step count and all-cause and cardiovascular mortality: a meta-analysis, Journal of Preventive Cardiology [https://academic.oup.com/eurjpc/advance-article/doi/10.1093/eurjpc/zwad229/7226309?login=false], [https://medicalxpress.com/news/2023-08-world-largest-death.html]

** bron: Long-Term Leisure-Time Physical Activity Intensity and All-Cause and Cause-Specific Mortality: A Prospective Cohort of US Adults, Circulation [https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/CIRCULATIONAHA.121.058162?cookieSet=1]

• bron: alles over sport https://www.allesoversport.nl/thema/beweegstimulering/hoeveel-moet-je-bewegen-volgens-de-beweegrichtlijnen/

  Maak sport onderdeel van je levensstijl

  We hebben het al vaak over een goede levensstijl gehad. Dit omvat:

  • gevarieerde en gezonde voeding, met zo min mogelijk geraffineerde koolhydraten,

  • zo min mogelijk tussendoortjes en maximaal 3 maaltijden per dag,

  • voldoende water drinken,

  • beweging en sport,

  • goede en voldoende nachtrust, en

  • het lichaam met vitaminen, mineralen  en spoorelementen ondersteunen.

  Wil je in deze tijd zorgen voor een lang en gezond leven, dan zijn al deze aspecten van een gezonde levensstijl van groot belang. In deze blog heb ik het belang van voldoende beweging en sport benadrukt.

  Elk onderdeel van een gezonde levensstijl versterkt de andere. Dus door elk onderdeel van een goede levensstijl toe te passen kun je beter en met meer plezier aan lichaamsbeweging doen en zal de slaap ook beter worden. Hierbij moet zeker het belang van een dagelijkse optimale samenstelling van vitaminen, mineralen en spoorelementen niet worden onderschat. Als je meer beweegt zal je lichaam ook meer water, voeding en aanvullende vitaminen, mineralen en spoorelementen nodig hebben om energie te kunnen genereren, sneller te herstellen en om alle lichaamsprocessen goed te laten verlopen.

  Door bovenstaande gegevens toe te passen houd je zelf de regie in handen als het gaat om je eigen gezondheid.