Buiten zijn in de natuur en je lichaam aan het zonlicht blootstellen is een belangrijk onderdeel voor een gezonde levensstijl. De moderne mens komt echter minder buiten dan de generaties voor ons. Als we dan toch naar buiten gaan en de zon schijnt wordt ons dringend geadviseerd om zonnebrandcrèmes te gebruiken, omdat de zonnestralen schadelijk zouden kunnen zijn. Wat is hiervan waar en hoe belangrijk is de zon nou eigenlijk voor onze gezondheid? Waarom heeft de mens al heel lang zonder angst voor de zon geleefd en zijn we nu overtuigd dat we ons ertegen moeten beschermen? Ik blijf mij altijd verbazen over die mensen die, zodra ze de zon ingaan, hun hele lijf insmeren. Laten we eens kijken hoe de vork in de steel zit.

Moet je bang zijn voor de zon?

Een van de schadelijkste en onlogische aanbevelingen die wij via de media krijgen is om de zon zoveel mogelijk te vermijden en als je toch de zon ingaat altijd zonnebrand te gebruiken, liefst met een hoge ‘beschermingsfactor’. Ook ik werd hierop gewezen in mijn medische studie. Maar het is niet logisch dat we ons massaal insmeren, terwijl de zon de basis vormt van al het leven op onze planeet. Het advies van dermatologen (huidartsen) om altijd zonnebrand op te smeren richt helaas juist veel schade aan.

Ondanks het algemene advies van de dermatologen, zijn het aantal diagnoses met huidkanker de afgelopen jaren niet gedaald. Integendeel!

Lang werd gedacht dat de zon de belangrijkste oorzaak was van huidkanker. Maar er is steeds meer wetenschappelijk bewijs dat het tegendeel aantoont¹. Door genoeg tijd maar verantwoord buiten in de zon door te brengen, zal het zonlicht ervoor zorgen dat je meer vitamine D aanmaakt die het lichaam juist beschermd.

Daarbij komt dat het tekort aan vitamine D ten gevolge van te weinig zonlicht, ook veel andere lichaamsprocessen minder goed laat verlopen, met verschillende en soms ernstige gevolgen. De adviezen van de meeste dermatologen zorgen er echter voor dat de mensen een chronisch en ernstig tekort aan vitamine D opbouwen.

Wanneer er dan gezondheidsproblemen ontstaan ten gevolge van dit tekort wordt de oorzaak veelal niet onderkend en worden er in de meeste gevallen medicijnen voorgeschreven.

De meeste dermatologen houden er ook geen rekening mee dat zonlicht zoveel meer golflengten bevat dan alleen ultraviolet (UV).

Zo bevat het ook infrarood licht wat onze mitochondria activeert, de energiecentrales in onze cellen en bevordert hierdoor het zelf-herstellende vermogen van de cellen.

Dermatologen zijn gespecialiseerd in huidziekten. Zij hebben veelal onvoldoende kennis over de positieve invloed van de zon op de inwendige werking van het menselijk lichaam, terwijl hun adviezen met betrekking op zonlicht daar wel een directe invloed op hebben. Blijkbaar ontbreekt bij hen ook voldoende kennis over de rol en het belang van vitamine D.

¹CNN: Surgeon general issues skin cancer warning

²Skin Cancer Reports and Publications

³Huidkanker | Leeftijd en geslacht

⁴Is there more than one road to melanoma

Vitamine D

Vitamine D (cholecalciferol) is een bijzondere vitamine en feitelijk is het geen vitamine, omdat het in tegenstelling tot de andere vitaminen, aangemaakt wordt in het lichaam. Onder invloed van de UV-B straling, een onderdeel van zonlicht, wordt cholesterol in de huid omgezet in vitamine D.

In feite is vitamine D¹ een pro-hormoon, een stof die omgezet wordt in een hormoon. Hormonen en hun pro-hormonen worden allemaal door het lichaam zelf aangemaakt, dus ook vitamine D3. Vitamine D3 wordt omgezet in het hormoon calcitriol. Dit gaat via verschillende stappen. Vitamine D3 gaat naar de lever waar het omgezet wordt in calcidiol en vervolgens wordt opgeslagen. Uit deze voorraad gaat calcidiol naar de nieren en enkele andere plaatsen in het lichaam, waar het wordt omgezet in calcitriol

Deze vitamine heeft een krachtige invloed op onze gezondheid, met name door de rol die het heeft in de reparatie en het onderhoud van het lichaam. Ook de rol bij de afweer is van groot belang. Het heeft een belangrijke beschermende rol.
Het belang wordt ook bevestigd door de aanwezigheid van vitamine-D-receptoren op vrijwel elk type lichaamscel. Een tekort door te weinig blootstelling aan zon zal zich daarom in heel het lichaam en op talloze manieren kunnen openbaren.
De belangrijkste factoren die kunnen leiden tot tekorten:

Je kunt natuurlijk vitamine D als supplement nemen, wat zeker aan te bevelen is in de maanden van het jaar dat de zon laag staat. Maar de aanmaak door blootstelling aan de zon blijft de beste manier.

Vitamine D3 is bij zeer veel processen betrokken. Hier een opsomming van de volgende wetenschappelijke bewezen en toegestane gezondheidsclaims voor vitamine D:

¹Exploring vitamin D metabolism and function in cancer: 
²SPF: Sun Protection Factor = (zonne-)beschermfactor.

Hoe gezond zijn zonnebrandcrèmes?

Hoe zit het dan met al die zonnebrandcrèmes? Onderzoek wijst uit dat zonnebrandcrèmes niet of nauwelijks de bescherming bieden zoals ze beweren te doen.

Daarnaast zijn ze veelal schadelijk vanwege de schadelijke chemische stoffen die ze bevatten, zoals onder andere endocriene disruptors¹ (zoals oxybenzone). Deze stoffen gooien de hormonen in de war in het lichaam en worden onder andere gelinkt aan de afname van het aantal spermacellen bij mannen. Maar ook andere chemische stoffen in zonnebrandcrèmes kunnen een negatieve invloed hebben op onze gezondheid.

De chemische stoffen die deze crèmes bevatten, tasten ook het koraal en ander zeeleven aan. Onderzoekers² schatten dat bezoekers van stranden ongeveer 6000 ton aan zonnebrandcrème afgeven in de oceanen met alle gevolgen van dien.

Mogelijk het grootste probleem van zonnebrandcrèmes is, zoals vastgesteld is in wetenschappelijke studies³, dat zonnebrandcrèmes met een SPF van 15 of hoger de aanmaak van vitamine D3 met zelfs 99% zou kunnen verlagen. Het is met name dat deze afname aan vitamine D3 en zeker op lange termijn, grote gevolgen hebben voor de gezondheid als je bedenkt dat je hierdoor te maken krijgt met een enorm tekort aan vitamine D3⁴.

¹endocriene disruptors: chemicaliën die allerlei hormonen, waaronder je schildklierhormonen, (1) kunnen nabootsen. Deze verstoren het vermogen van je lichaam om de hormoonproductie en -functie goed te kunnen reguleren.
²Scientists set baseline for emerging pollutants: https://www.capegazette.com/article/scientists-set-baseline-emerging-pollutants/128846
³Skip the sunscreen: Nearly 1 billion people need more vitamin D: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5938036/
⁴Cure for Vitamin D deficiency? More sun, less block: study: https://www.nydailynews.com/2017/05/02/cure-for-vitamin-d-deficiency-more-sun-less-block-study/

Verantwoord genieten van de zon

Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat blootstelling aan zonlicht juist de gezondheid beschermt en onze levensverwachting verhoogt. Zonlicht helpt ons om gezonder te zijn.

Natuurlijk is het van belang om verantwoord van de zon te genieten om enerzijds alle gezondheidsvoordelen te benutten, maar anderzijds ook om onnodige schade te voorkomen.

Verantwoorde blootstelling aan de zon betekent in de allereerste plaats het voorkomen dat je verbrandt. Zolang je dat vermijdt, krijg je de voordelen van blootstelling aan de zon.

Voor het bepalen wat voor jou een verantwoorde blootstelling aan de zon zou zijn, zou je rekening moeten houden met de volgende factoren:

Belangrijke uitgangspunten zijn daarbij:

Met een lichtere huidskleur heb je minder blootstelling aan de zon nodig om voldoende vitamine D aan te maken. Maar met zo’n huid is het risico op overmatige blootstelling wel groter. Mensen met een donkere huidskleur zijn beter beschermd, maar hebben daarentegen meer tijd in de zon nodig om aan hun vitamine D niveau te komen.

Je kunt verder nog je interne bescherming tegen de zon boosten door antioxidanten en gezonde vetten te consumeren.
Ikzelf vind het heerlijk om in de zon te zijn, maar gebruik nooit zonnebrandcrème. Om verbranding te voorkomen trek ik mij (meestal) op tijd terug in de schaduw en zorg dat mijn huid bedekt is met kleding. Zonnebaden geef ik niet om, maar als ik in de zon lig, ga ik onder een parasol. Ter bescherming zorg ik er ook voor dat ik al mijn vitamientjes genomen heb.

¹Avoidance of sun exposure as a risk factor for major causes of death: a competing risk analysis of the Melanoma in Southern Sweden cohort: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/joim.12496
²Could Getting More Sun Help You Live Longer? https://www.refinery29.com/en-us/2016/03/106568/sun-exposure-live-longer-study

Conclusie

Vergeet niet om voldoende tijd door te brengen in de zon. Laat je niet onnodig bang maken door de media en bepaal voor jezelf een verantwoorde manier om van de zon te genieten. Op deze manier kun je de schadelijke zonnebrandcrèmes links laten liggen.

Zorg voor een gezonde levensstijl waar zonlicht een belangrijk onderdeel van vormt. Lees ook mijn blog over wat een gezonde levensstijl nou precies inhoud. 
Welke levensstijl is nodig voor optimale prestaties?